ΙΑΤΡΙΚΑ ΛΑΘΗ

Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι συζητήσεις για τα λεγόμενα «ιατρικά λάθη» και τις επιπτώσεις τους αφενός μεν στην υγεία των ανθρώπων, αφετέρου στο κοινωνικοοικονομικό μας σύστημα. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων συνδέει άμεσα τα ιατρικά λάθη με την ανεπάρκεια γνώσεων των ιατρών. Με το ότι δηλαδή αυτοί δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν αποφασιστικά κάποιο σοβαρό περιστατικό όταν χρειαστεί. Αυτό αν και μπορεί να ισχύει για μια μερίδα ιατρών, δεν είναι η αιτία του προβλήματος και αυτοί που το ισχυρίζονται δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να προσπαθούν να κρυφτούν πίσω από το δάχτυλό τους.

Στην Αμερική, μια από τις πιο προηγμένες υγειονομικά χώρες, τα ιατρικά λάθη ευθύνονται για 100.000 θανάτους ετησίως. Έκθεση της Αμερικανικής κυβέρνησης μάλιστα υποστηρίζει πως τα μισά και πλέον από αυτά θα μπορούσαν να αποφευχθούν. Εάν τα νούμερα αυτά είναι αληθινά, τότε αποτελούν συχνότερη αιτία θανάτων τόσο από τον καρκίνο του μαστού όσο και από τα τροχαία δυστυχήματα!

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι ότι το ιατρικό λάθος «οικοδομείται» και για να συμβεί πρέπει να συνδράμουν πολύ «ευνοϊκοί» για αυτό παράγοντες. Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα: Το να οδηγεί κάποιος μεθυσμένος είναι αναμφισβήτητα ένας παράγοντας κινδύνου, ο οποίος όμως δεν οδηγεί υποχρεωτικά σε ατύχημα. Εάν όμως εκτός από πιωμένος οδηγεί βράδυ, υπό βροχή, γρήγορα και έχει φθαρμένα ελαστικά, τότε οι πιθανότητες του δυστυχήματος πολλαπλασιάζονται. Ας έρθουμε τώρα σε ένα γιατρό ανειδίκευτο σε κάποιο επαρχιακό νοσοκομείο. Το γεγονός ότι είναι ανειδίκευτος και εφημερεύει στα επείγοντα περιστατικά αποτελεί από μόνο του παράγοντα κινδύνου. Εάν τώρα προστεθεί η κούραση που έχει λόγω ελλείψεως προσωπικού, η έλλειψη ιατρικών εργαστηρίων μετά από κάποια ώρα, η έλλειψη νοσηλευτριών και τα ράντζα, τότε η πιθανότητα λάθους αυξάνεται δραματικά. Εάν κάτω από τις συνθήκες αυτές γίνει ένα λάθος ποιος θα το χρεωθεί; Ο γιατρός φυσικά ο οποίος δεν μπορεί να ισχυριστεί στο δικαστήριο πως ήταν κουρασμένος ή πως υπήρχαν 10 ράντζα ή πως οι ακτινογραφίες ήρθαν αγνωμάτευτες κλπ.

Για τους λόγους αυτούς οι γιατροί έχουν αναπτύξει μια αμυντική τακτική που απειλεί να «πνίξει» τη δημόσια υγεία, τον προϋπολογισμό του κράτους και αποβαίνουν εν τέλει εις βάρος της υγείας των ασθενών χωρίς δυστυχώς αυτοί να το έχουν αντιληφθεί: Κάνουν περιττές εξετάσεις έτσι ώστε ο γιατρός να έχει στα χέρια του αδιαμφισβήτητα κριτήρια που θα τον αθωώσουν σε ενδεχόμενη μήνυση. Έτσι, εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει π.χ. η περιττή ακτινοβολία στην υγεία των ασθενών (ιδιαίτερα των μικρών παιδιών), χάνεται πολύτιμος χρόνος αφού καθυστερεί να τεθεί διάγνωση, κάτι που μπορεί να αποβεί μοιραίο.

Παρόλο που το γεγονός αυτό από μόνο του είναι τραγικό, δεν είναι το μόνο: Σε περίπτωση που ο γιατρός υποπέσει πράγματι σε λάθος, θα αναγκαστεί να το αποκρύψει γνωρίζοντας τις συνέπειες του νόμου. Το ίδιο θα κάνουν και οι συνάδελφοί του γνωρίζοντας πως ίσως έρθουν και αυτοί στη θέση του στο μέλλον. Με τον τρόπο αυτό ο φαύλος αυτός κύκλος συνεχίζεται και διαιωνίζεται.

Η λύση του προβλήματος απαιτεί πολύ προσεκτική μελέτη από την πολιτεία, των παραγόντων που μπορεί να «οικοδομήσουν» ένα ιατρικό λάθος. Το ζητούμενο πρέπει να είναι η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος παροχής ιατρικών υπηρεσιών αλλά και η απαλλαγή του ιατρού από το φόβο της φυλακής. Προτείνω τη δημιουργία ανεξάρτητης αρχής μελέτης των ιατρικών λαθών, στην οποία ο κάθε ιατρός να είναι ελεύθερος να προσέρθει (έστω και ανώνυμα) και να αναλύει το λάθος στο οποίο υπέπεσε, έτσι ώστε αυτό να προλαμβάνεται και να μην επαναλαμβάνεται. Προτείνω το όποιο αδίκημα να παραγράφεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα μετά από το οποίο να μην είναι δυνατή η κατάθεση μήνυσης από τον παθόντα.

Οι πολίτες πρέπει να καταλάβουν, πως το υγειονομικό μας σύστημα έτσι όπως λειτουργεί σήμερα αποβαίνει εις βάρος της υγείας τους και να συμβάλουν και οι ίδιοι στη διόρθωσή του.